มติชนกรุ๊ป : หนังสือพิมพ์และนิตยสารในเครือมติชน

หน้าแรก

เลือกอ่านฉบับย้อนหลัง

[email protected]

วันที่ 01 มกราคม พ.ศ. 2563 ปีที่ 25 ฉบับที่ 448

รายงานพิเศษ

กองบ.ก.เส้นทางเศรษฐี

ธุรกิจเสี่ยงเจ๊ง ปี 63 เลี่ยงได้...ขอให้เลี่ยง

เป็นที่น่าจับตามอง สำหรับ 10 อันดับ ธุรกิจดาวรุ่ง ธุรกิจดาวร่วง และธุรกิจเสี่ยง ในปี 2563 โดย ศูนย์พยากรณ์เศรษฐกิจและธุรกิจ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ได้เผยผลวิจัยธุรกิจที่คาดว่าจะเป็นดาวรุ่ง 10 อันดับในปีหน้า ธุรกิจที่เกี่ยวกับแพลตฟอร์มจะเติบโตมากขึ้น ตามมาด้วยธุรกิจเทคโนโลยีและเทคโนโลยีสารสนเทศและอุปกรณ์ รวมทั้งผู้ให้บริการด้านโครงข่าย, ธุรกิจเกม, ธุรกิจด้านขนส่งโลจิสติกส์ รวมถึงธุรกิจประกันภัย ประกันชีวิต, ธุรกิจบริการทางการแพทย์และความงาม รวมถึงธุรกิจอาหารและเครื่องดื่ม, ธุรกิจฟาสต์ฟู้ด, ธุรกิจเกี่ยวกับผู้สูงอายุ, ธุรกิจด้านพลังงาน, ธุรกิจก่อสร้างและโครงสร้างพื้นฐาน และธุรกิจเครื่องสำอางและบำรุงผิว

ส่วนธุรกิจดาวร่วง 10 อันดับคือ ธุรกิจเช่าหนังสือ, ธุรกิจผลิตโทรศัพท์พื้นฐานและเครื่องโทรสาร, ธุรกิจร้านให้บริการอินเตอร์เน็ต, ธุรกิจสื่อสิ่งพิมพ์และวารสาร, ธุรกิจหัตถกรรมและเฟอร์นิเจอร์ไม้, ธุรกิจการค้าแบบดั้งเดิม, ธุรกิจคนกลาง, ธุรกิจอินเตอร์เน็ตประเภทฮาร์ดดิสก์ไดร์ฟ, ธุรกิจดั้งเดิมไม่มีการดีไซน์และใช้แรงงานมาก เช่น เฟอร์นิเจอร์ ของเล่น และธุรกิจร้านถ่ายรูป

แม้ธุรกิจดาวร่วงจะมีถึง 10 อันดับ แต่ที่เห็นแล้วน่าใจหายที่สุด คือ "ธุรกิจร้านเช่าหนังสือ" ธุรกิจดาวร่วงอันดับ 1 หากย้อนไปหลายสิบปีก่อน ร้านเช่าหนังสือ ถือเป็นธุรกิจที่ได้รับความนิยมจากผู้คนจำนวนมาก แต่ปัจจุบันแทบจะไม่มีให้เห็นอีกแล้ว ร้านเก่าทยอยปิด ร้านใหม่ไม่มีใครกล้าเปิด หากเห็นร้านไหนยังอยู่แสดงว่าร้านนั้นเป็นร้านเก่าแก่มีลูกค้าประจำ

หมดยุคร้านเช่าหนังสือ

ลูกค้าอ่านผ่านออนไลน์

อดีตผู้ประกอบการร้านเช่าหนังสือรายหนึ่ง บอกกับเส้นทางเศรษฐีว่า ทำธุรกิจร้านเช่าหนังสือมานาน 10 ปี ชื่อว่าร้านมายด์บุ๊ค เคยได้รับความนิยมมากเมื่อหลายปีก่อน มีลูกค้าแวะมาเช่าไม่ขาดสาย กระทั่งสื่อออนไลน์เข้ามามีอิทธิพลในชีวิตประจำวัน ลูกค้าเลือกที่จะอ่านหนังสือผ่านออนไลน์ มากกว่าการเข้าร้านเช่า ส่งผลต่อรายได้ ทำให้ร้านต้องปิดตัวลงได้ปีกว่าแล้ว

"ตั้งแต่มีโทรศัพท์และและอินเตอร์เน็ต ลูกค้าหันไปอ่านฟรีทางช่องทางนั้นมากขึ้น ส่วนลูกค้าบางกลุ่มก็ทำงานหนักจึงไม่มีเวลาอ่าน เสียดายเหมือนกัน แต่ต้นทุนสูงขึ้น รายได้ไม่คุ้มค่าใช้จ่าย ถึงมีคุณค่าทางจิตใจแต่ทุกอย่างต้องปรับเปลี่ยน" เจ้าของร้าน เล่า

เช่นเดียวกับผู้ประกอบการอีกราย แม้ร้านจะยังไม่ปิดตัวลง แต่บรรยากาศร้านทุกวันนี้เรียกว่าเงียบเหงา จนแทบขาดทุน อยู่ได้แบบทรงตัวเท่านั้น

คุณศรีตรัง วัย 57 ปี เจ้าของร้านวีบุ๊ค หนังสือให้เช่า เล่าว่า เปิดร้านเช่าหนังสือมา 30 ปี ยอมรับว่าตอนนี้ธุรกิจอยู่ในช่วงขาลง เทียบกับสมัยก่อนรายได้ลดไปเกือบครึ่ง เหตุที่อยู่ได้ถึงทุกวันนี้เพราะเป็นร้านเก่าแก่ มีลูกค้าประจำ

"ลูกค้าประจำของร้าน คือวัยผู้ใหญ่ที่อยากละสายตาจากการอ่านหนังสือผ่านหน้าจอคอมพิวเตอร์หรือโทรศัพท์ อีกอย่างหนังสือสมัยนี้แพงคนไม่มีเงินซื้อ อย่างเล่มละ 790 บาท จะซื้อมาอ่านก็ยาก คนเลยยังเลือกมาเช่าที่ร้าน รายได้หลักก็มาจากนวนิยาย"

เธอยังบอกอีกว่า หากใครคิดจะเปิดร้านเช่าหนังสือในยุคนี้ ควรคิดให้ดี เพราะเป็นธุรกิจขาลง หากทุนไม่เยอะอยู่ไม่ได้แน่นอน เพราะค่าใช้จ่ายในร้านมีสารพัด

และใช่ว่าการเช่าหนังสือจะมีแค่หน้าร้านเท่านั้น เพราะผู้ประกอบการบางส่วนได้ปรับตัว เปลี่ยนมาให้เช่าแบบออนไลน์ เจ้าของร้าน Porjai"Book ร้านเช่าหนังสือออนไลน์ วัย 28 ปี ระบุว่า เธอเพิ่งเริ่มทำธุรกิจเช่าหนังสือได้ไม่นานคือเมื่อเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา สนใจธุรกิจนี้เพราะเป็นคนชอบอ่านหนังสือ โดยเฉพาะนิยายวาย (นิยายที่ตัวละครหลักมีเพศสภาพเดียวกัน เช่น ชายรักชาย หญิงรักหญิง) ซึ่งมีสะสมจำนวนมากจึงอยากเปิดให้เช่า เพื่อนำเงินไปซื้อหนังสือเล่มใหม่

เจ้าของร้านวัย 28 ปี ยังเล่าอีกว่า เปิดให้เช่าแบบออนไลน์ผ่านแฟนเพจและทวิตเตอร์ เพราะไม่ต้องใช้ต้นทุน ไม่เสียค่าเช่าที่ อีกทั้งกลุ่มเป้าหมายซึ่งเป็นวัยรุ่นที่ชอบอ่านนิยายวาย ก็มักจะใช้สื่อออนไลน์กันเป็นส่วนใหญ่

"เดือนแรกมีลูกค้าทักเข้ามาในเพจเพื่อขอเช่าหนังสืออยู่ไม่น้อย ได้คุยโต้ตอบกับลูกค้ารู้สึกสนุกมาก ยอมรับว่า 2 เดือนแรกต้องโฆษณา แต่หลังจากนั้นลูกค้าไหลมาเองเรื่อยๆ ไม่ขาด คงเป็นเพราะตอนนี้กระแสนิยายวายกำลังมา สวนกระแสหนังสือประเภทอื่นที่ยอดขายตกลง ใน 1 วันมีลูกค้าติดต่อมาเช่าหนังสือเฉลี่ย 20 เล่ม คิดค่าเช่าเล่มละ 20 เปอร์เซ็นต์ ต้องจ่ายมัดจำ 200-400 บาท ขึ้นอยู่กับราคาหนังสือ คิดค่าจัดส่ง 30 บาท ต่อครั้ง ไม่จำกัดจำนวนเล่ม เมื่อลูกค้าอ่านจบแล้วจะต้องส่งหนังสือคืนด้วยวิธีการใดก็ได้ให้ถึงมือ"

สำหรับโพลที่ยกให้ธุรกิจร้านเช่าหนังสือเป็นธุรกิจดาวร่วงอันดับ 1 ในปี 2563 นั้น เธอยอมรับว่า ร้านให้เช่าหนังสือปิดตัวลงไปจำนวนมากเหมือนกัน แต่ยังไม่กังวลเท่าไหร่นัก เพราะเปิดให้เช่าแบบออนไลน์ และให้เช่าเฉพาะนิยายวายเท่านั้น ซึ่งเป็นนิยายที่กำลังมาแรง มีกลุ่มลูกค้าชัดเจน และหากผู้ประกอบการหน้าใหม่อยากทำ ต้องตามกระแสวัยรุ่นให้ทันว่ากลุ่มคนเหล่านี้นิยมอ่านหนังสือประเภทไหน

ไม่เพียงเท่านี้ ในปี 2563 ยังมีธุรกิจที่คาดว่าจะมีความเสี่ยง หากทำเลไม่ดีและไม่มีแฟรนไชส์ ได้แก่ ธุรกิจร้านกาแฟ ธุรกิจร้านชานมไข่มุก ธุรกิจคลินิกเสริมความงาม ธุรกิจเบเกอรี่ เป็นต้น โดยธุรกิจเสี่ยงเหล่านี้ผู้ดำเนินธุรกิจอยู่แล้วจะต้องเร่งปรับตัวให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของโลกยุคปัจจุบัน เนื่องจากมีการแข่งขันสูง โดยเฉพาะธุรกิจร้านกาแฟ ร้านชานมไข่มุก ที่มีจำนวนมากจนเกินความต้องการ

ชานมไข่มุก เริ่มอิ่มตัว

การตลาดต้องแข็งถึงจะอยู่ได้

อย่าง "KAMU (คามุ)" ร้านชานมไข่มุก สัญชาติไทย ที่เปิดมานาน 8 ปี เจาะกลุ่มวัยรุ่น วัยทำงาน ปัจจุบันมี 100 สาขา ในประเทศ 80 สาขา ต่างประเทศ 20 สาขา อาทิ อินโดนีเซีย กัมพูชา ลาว

คุณทินกฤต สินทัตตโสภณ เจ้าของธุรกิจ KAMU (คามุ) ให้ข้อมูลว่า ปี 2562 ร้านชานมไข่มุก เกิดขึ้นมาก เฉลี่ยเดือนละ 7 แบรนด์ ยกตัวอย่าง ย่านสยามสแควร์มีร้านชานมไข่มุก ราว 30 ร้าน เรียกว่าการแข่งขันสูงขึ้น เป็นตลาดที่ดุเดือดมากเลยทีเดียว

"ทุกวันนี้มองไปทางไหนเจอแต่ร้านชานมไข่มุก เมนูมีความคล้ายคลึงกันมาก ฉะนั้น เพื่อสร้างความแตกต่าง และเพื่อให้ลูกค้าไม่ลืมแบรนด์ ร้านคามุ จะออกเมนูใหม่ๆ เฉลี่ยเดือนละ 1 เมนู และปัจจัยที่คามุจะสร้างความต่าง คือ 1. รสชาติอร่อย เมนูหลากหลาย 2. แพ็กเกจจิ้งสวย เพื่อให้ลูกค้าไว้ถ่ายรูป และ 3. ใช้พลังโซเชียล มีการจ้างบล็อกเกอร์รีวิวบ้าง"

ผู้บริหาร กล่าวต่อว่า การแข่งขันที่สูงขึ้น นับเป็นความท้าทายที่คนทำธุรกิจนี้ต้องเจอ ส่งผลให้ปี 2563 ชานมไข่มุกเริ่มจะอิ่มตัว เป็นขาลงของบางแบรนด์หากไม่ทำการตลาดดีพอ แต่อย่างไรก็ตาม ยังคงได้เห็นเจ้าใหม่ๆ เข้ามา

"ปี 2563 คิดว่าจะเป็นช่วงขาลงของธุรกิจชานมไข่มุก ถ้าใครคิดจะทำธุรกิจนี้ ต้องสร้างความแตกต่าง ทางแบรนด์คามุจะชะลอการขยายสาขาในไทย แล้วเน้นไปต่างประเทศ ในต้นปีนี้จะไปประเทศมาเลเซีย"

ร้านกาแฟปรับกลยุทธ์

มุ่งดีลิเวอรี่เพิ่มยอดขาย

เช่นกันกับ ธุรกิจเสี่ยง "ร้านกาแฟ" คุณเอ้-ปิยนุช บุญโปร่ง วัย 49 ปี เจ้าของร้าน "KA-FA-NA HOUSE" (คาฟาน่า เฮ้าส์) ร้านกาแฟรีโนเวตจากโรงจอดรถเก่า เปิดให้บริการได้เพียง 6 เดือน เผยว่า แม้ธุรกิจร้านกาแฟจะอยู่ในกลุ่มเสี่ยง แต่ไม่ถอดใจ เพราะเตรียมวิธีการรับมือไว้แล้ว ด้วยการสมัครเข้าแกร็บ และไลน์แมน เพื่อกระตุ้นยอดขาย สอดรับกับพฤติกรรมของลูกค้าที่นิยมสั่งเครื่องดื่มและอาหารจากขนส่งมากกว่าออกจากบ้านมาซื้อเอง คาดว่าน่าจะได้ยอดขายเพิ่มขึ้นจากกลุ่มนี้ด้วย

ทั้งนี้ ยังเร่งปรับกลยุทธ์เพื่อให้สอดคล้องกับเศรษฐกิจ หาโปรโมชั่นมาเสริมเรื่อยๆ รวมทั้งหาตลาดใหม่ จัดแพ็กเกจสำหรับกลุ่มสัมมนาย่อย 20-30 คน เอากาแฟ-ขนมไปเสริมจัดเลี้ยง การปรับตัวทั้งหมดนี้ถ้าเจาะตลาดได้ หน้าร้านอาจจะรับผลกระทบน้อยลง

ศูนย์พยากรณ์เศรษฐกิจและธุรกิจ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ยังได้เผยถึงปัจจัยที่ทำให้ธุรกิจเหล่านี้ กลายเป็นธุรกิจดาวร่วง ไว้ว่า เกิดจากภาวะเศรษฐกิจปี 2562 โดยเฉพาะความผันผวนของภาวะเศรษฐกิจโลก ความไม่แน่นอนจากการทำสงครามการค้าสหรัฐกับจีน ทำให้เศรษฐกิจโดยรวมปี 2562 ไม่ดีเท่าที่ควร คาดว่าจีดีพีจะขยายตัวเพียง 2.5 เปอร์เซ็นต์ การส่งออกจะหดตัว 5.1 เปอร์เซ็นต์

รวมทั้งยังมีปัจจัยบั่นทอนธุรกิจปี 2563 คือ ความไม่แน่นอนของเศรษฐกิจโลก โดยเฉพาะความเสี่ยงสงครามการค้าสหรัฐและจีน และความไม่แน่นอนทางการเมือง ส่งผลต่อความเชื่อมั่นการลงทุนของต่างชาติ และปัญหาหนี้เสียของสถาบันการเงินที่เพิ่มความเข้มงวดในการปล่อยสินเชื่อ รวมถึงต้นทุนการดำเนินธุรกิจสูงขึ้นที่มาจากค่าจ้างขั้นต่ำ ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง

อย่างไรก็ตาม แม้จะมีปัจจัยเสี่ยงในภาวะภาพรวมเศรษฐกิจโลก แต่ในปี 2563 ไทยยังเป็นประเทศน่าสนใจด้านการลงทุนและการท่องเที่ยว คาดการณ์ว่าจะมีนักท่องเที่ยวเข้ามาท่องเที่ยวในประเทศไทยไม่ต่ำกว่า 42 ล้านคน รวมถึงภาครัฐต้องเร่งเบิกจ่ายงบประมาณ เพื่อสนับสนุนโครงการต่างๆ ให้เกิดเป็นรูปธรรม ซึ่งการลงทุนภาครัฐจะเป็นตัวเร่งกระตุ้นภาพรวมเศรษฐกิจให้ดีขึ้นกว่าปีที่ผ่านมา รวมถึงการลงทุนภาคเอกชนที่เริ่มมีสัญญาณดีขึ้น โดยเฉพาะในพื้นที่อีอีซี

หน้า 30