มติชนกรุ๊ป : หนังสือพิมพ์และนิตยสารในเครือมติชน

หน้าแรก

เลือกอ่านฉบับย้อนหลัง

[email protected]

วันที่ 01 เมษายน พ.ศ. 2559 ปีที่ 22 ฉบับที่ 394

เศรษฐกิจชาวบ้าน

ภ.พชร อาจารย์พิเศษ ภาควิชาการตลาด คณะการจัดการและการท่องเที่ยว มหาวิทยาลัยบูรพา

มหานครธรรมแห่งลำน้ำโขง ดินแดนแห่งพระเจดีย์ธาตุ กับผู้สูงวัย

เมื่อต้นเดือนมีนาคมที่ผ่านมา การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ร่วมกับ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานนครพนม และ สภาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (สทท.) ได้ร่วมกันสรรค์สร้างโปรแกรมการท่องเที่ยวที่น่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง คือโปรแกรมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมอีสาน โดยมีผู้สนใจเข้าร่วมเดินทางเกือบร้อยชีวิต รวมทั้งคณะสื่อมวลชนจากส่วนกลาง รวมผู้เขียนอยู่ในนั้นด้วย

จุดเด่นของการเดินทางก็คือ เป็นการเดินทางท่องเที่ยวแบบเชื่อมโยง เริ่มต้นออกเดินทางด้วยขบวนรถ OTOP Train ขบวนรถไฟพิเศษเพื่อการท่องเที่ยว จากกรุงเทพมหานครไปยังจังหวัดขอนแก่น แล้วก็ต่อด้วยรถบัส 2 ชั้นอย่างดี ไปยังจังหวัดสกลนคร นครพนม และมุกดาหาร ซึ่งอยู่ภายใต้การดูแลของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานนครพนม โดยมีแหล่งท่องเที่ยวสำคัญคือ พระธาตุประจำวันเกิดทั้ง 7 วัน 7 พระธาตุ ซึ่งตั้งกระจายอยู่ในพื้นที่ดังกล่าว

เนื่องจากเป็นโปรแกรมการท่องเที่ยวที่ค่อนข้างจะใช้เวลา คือราว 3 วัน 3 คืน ศุกร์ เสาร์ อาทิตย์ ดังนั้น กลุ่มนักท่องเที่ยวเป้าหมายร้อยละ 98 ที่ร่วมเดินทางไปด้วย จึงกลายเป็นกลุ่มผู้สูงอายุวัยเกษียณไปอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ นี่จึงเป็นโอกาสดี และสอดคล้องกับสถานการณ์ เพราะสังคมผู้สูงอายุในประเทศไทย นับวันจะยิ่งขยายตัวเพิ่มมากขึ้น ประกอบกับในด้านการท่องเที่ยว ประเทศไทย ถือว่าเป็นผู้นำในด้านนี้ และเมื่อก้าวข้ามเข้าสู่การเปิดเสรีด้านการท่องเที่ยว ตามข้อตกลงกลุ่มประเทศอาเซียนแล้ว ผู้จัดการท่องเที่ยวในประเทศไทยทั้งหลาย จึงควรให้ความสำคัญ ไม่ละทิ้งโอกาสเช่นนี้ เร่งศึกษาพฤติกรรมผู้บริโภค โดยเฉพาะผู้สูงวัยในประเทศไทย เพื่อใช้เป็นต้นแบบที่จะนำพาผู้สูงวัยในกลุ่มประเทศอาเซียน ได้เข้ามาสัมผัสกับอารยธรรมลุ่มน้ำโขงในพื้นที่เช่นนี้บ้าง อาจช่วยนำเงินตราเข้ามาในประเทศได้ ไม่มากก็น้อย

สิ่งที่ต้องคำนึงถึงในการจัดการ เมื่อมีผู้สูงวัยเป็นจำนวนมากเข้าร่วมท่องเที่ยวในโปรแกรมการท่องเที่ยว นอกจากการบริการที่ดีเลิศจากพนักงานสตาฟฟ์ที่มีประสบการณ์ ข้อมูลที่เที่ยงตรงแม่นยำ และลูกล่อลูกชนเรียกเสียงหัวเราะได้ตลอดเส้นทาง จากมัคคุเทศก์มือฉมัง โรงแรมที่พักระดับดีเลิศ อาหาร ภัตตาคารระดับหรู พนักงานขับรถที่ชำนาญการ รถทัวร์ และตู้รถไฟ ที่มีสภาพดีเยี่ยม การเตรียมความพร้อมเรื่องการตรงเวลา และความปลอดภัยของผู้ร่วมคณะเดินทาง จึงเป็นสิ่งที่จำเป็นไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน

โดยในครั้งนี้ บริษัท เมืองไทย ครีเอทีฟ แอนด์ ทัวร์ จำกัด ผู้ได้รับความไว้วางใจจากหลายหน่วยงานด้านการท่องเที่ยว ถึงกับต้องจัดให้มีรถนำขบวน จัดการจราจร ตลอดเส้นทาง และก็ได้กลายเป็นรถสำรองฉุกเฉิน เมื่อผู้ร่วมคณะ เกิดอาการอันไม่พึงประสงค์ขณะเดินทาง จะได้นำส่งโรงพยาบาลได้อย่างทันท่วงที

จากชานชาลาหัวลำโพง ราว 20.35 น. ของวันพฤหัสบดี ขบวนรถไฟ OTOP Train ก็เคลื่อนตัวออกอย่างช้าๆ ผ่านการจราจรที่ติดขัดของกรุงเทพฯ มีแสงไฟจากสัญญาณไฟเขียว บอกว่าเส้นทางปลอดโปร่ง สัญญาณไฟเขียวในเกือบทุกอึดใจของการเดินทางออกจากความมืดมิด ในจิตใจของผู้คนในเมืองหลวง สู่อารยธรรมอันสว่างไสวในต่างถิ่น ผ้าห่มผืนบางที่พนักงานรถไฟยื่นให้ คงไม่พอกับความหนาวเย็นของบรรยากาศที่อยู่รอบตัว จากเครื่องปรับอากาศ แต่ของขบเคี้ยวแบบหนักๆ ก็คงจะพอเผาผลาญให้พลังงานและความอบอุ่นได้บ้าง ห้องคาราโอเกะขนาดเล็กบนรถไฟ ที่เตรียมไว้สำหรับผู้ร่วมเดินทางสูงวัย กลายเป็นที่หลบภัยหนาวไปเสียแล้ว

คณะของเราเดินทางมาถึงตัวเมืองขอนแก่น ราว 04.30 น. ของวันใหม่ ตู้รถไฟ OTOP Train ถูกลากกลับกรุงเทพฯ ไปในทันที รถทัวร์ 2 ชั้นจากกรุงเทพฯ จอดรออยู่ข้างเสาไฟใต้โคมไฟที่สาดแสงจ้า กันไว้ไม่ให้ผู้ร่วมเดินทางเดินหลงทางไปไหน กระเป๋าถูกลำเลียงมาครบแล้ว รอการยืนยันอีกครั้งเพื่อที่จะขนขึ้นไปเก็บยังช่องเก็บสัมภาระ การเดินทางสั้นๆ เพียง 10 นาทีไปยังโรงแรมชั้น 1 ของจังหวัดขอนแก่น เพื่ออาบน้ำ ล้างหน้าล้างตา และเพื่อรับประทานอาหารเช้า จากนั้นการเดินทางในแหล่งอารยธรรมอีสานจึงเริ่มต้นขึ้น ผ่านเรือกสวนไร่นา ตอซังข้าวที่เหลือไว้หลังจากการเก็บเกี่ยว เหลืองอร่ามไปสุดลูกหูลูกตา ที่ไหนพอจะมีน้ำมาก ก็ได้เห็นทุ่งนาข้าวเขียวระบัดทานแรงลม ช่วงความกดอากาศสูงเข้าปกคลุม

เมื่อเริ่มเข้าสู่เขตอำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร รถนำขบวนของเทศบาลตำบลนาหัวบ่อ วิ่งเข้ามาสมทบ แล้วก็พาคณะของพวกเราลัดเลาะถนนเลียบคลองชลประทานไปยังหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง บ้านโนนเรือ ตำบลนาหัวบ่อ อำเภอ พรรณานิคม จังหวัดสกลนคร โดยมีนายกเทศมนตรีตำบลนาหัวบ่อ และคณะผู้บริหาร ร่วมให้การต้อนรับ พร้อมนำเยี่ยมกิจกรรมของ "กลุ่มทอฝ้ายเข็นย้อมคราม" ของชุมชน ว่าถึงผู้คนในพื้นที่แห่งนี้ ล้วนเป็นชาวไทยที่สืบเชื้อสืบสายมาจากชาวภูไทวัง ซึ่งอพยพมาในช่วงรัชกาลที่ 3 ของไทย จาก "เมืองวัง" ปัจจุบันชื่อเมืองวีละบุลี ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของแขวงสะหวันนะเขต มีความชำนาญเป็นพิเศษด้านการทอผ้า เรียกว่าผ้าซิ่นหมี่ตีนต่อ ย้อมครามเกือบสีดำ เรียกว่าผ้าดำหรือซิ่นดำ โดยกิจกรรมในวันนั้นนอกจากจะมีการสาธิตการทอผ้า และการย้อมคราม ยังมีการจัดแสดง และจัดจำหน่ายสินค้าสำเร็จรูป ซึ่งเป็นจุดรวมความสนใจของชาวคณะอีกด้วย กะประมาณด้วยสายตา ราวร้อยละ 80 ของผู้ร่วมเดินทางที่เป็นสุภาพสตรีสูงวัย ไม่ยอมพลาดโอกาสทอง ที่จะได้ครอบครองสินค้าหัตถกรรมฝีมือดี ราคาคุ้มค่า ต่างจัดหาไปกันคนละถุงสองถุง ตั้งแต่ยังไปเที่ยวกันไม่ถึงไหน ของดีมีน้อย ลายสวยก็มีจำกัด อยากได้จำนวนมาก ก็ต้องสั่งจองล่วงหน้า แต่หากถึงฤดูทำนา ก็ต้องรอไปก่อน

ในช่วง 2 วันครึ่งที่เหลือ จากนี้ไปก็เป็นการเข้าสู่กิจกรรม นมัสการพระธาตุประจำวันเกิด ซึ่งก็น่าแปลกใจที่ทุกคนที่ร่วมเดินทาง นอกจากจะให้ความสำคัญกับพระธาตุประจำวันเกิดของตนเองแล้ว แต่ละท่านก็ยังมีความผูกพันกับพระธาตุแห่งอื่นๆ อีกด้วย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของในอดีตที่เคยมาเที่ยวชม สมัยยังเป็นสาวหนุ่ม บ้างก็เคยมาพบรักกันแถวๆ นี้ เคยมาทำงานในละแวก เคยมาหาเพื่อน หรือไม่ก็ มาอธิษฐานเผื่อให้บุคคลในครอบครัว เรื่องราวในอดีต ล้วนถูกนำออกมาเล่าสู่กันฟัง ด้วยความสุข จากสมาชิกแปลกหน้าที่ไม่เคยรู้จักกันมาก่อน กลายมาเป็นเพื่อนสนิทกัน มีความหลังร่วมกัน และมีความสุขร่วมกัน วงคาราโอเกะชั้นล่างของรถบัส ได้สมาชิกเพิ่มขึ้นอีก โปรแกรมทัวร์ครั้งหน้าก็คงจะมีเพื่อนเพิ่มขึ้นอีกเช่นกัน...

รายละเอียดต่างๆ ของแต่ละพระธาตุในช่วงเวลานั้น มีดังนี้ : พระธาตุเรณู (พระธาตุประจำวันเกิดวันจันทร์) อำเภอเรณูนคร จังหวัดนครพนม พระธาตุศรีคูณ (พระธาตุประจำวันเกิดวันอังคาร) อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม พระธาตุมหาชัย (พระธาตุประจำวันเกิดวันพุธ) อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม พระธาตุประสิทธิ์ (พระธาตุประจำวันเกิดวันพฤหัสบดี) อำเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม พระธาตุท่าอุเทน (พระธาตุประจำวันเกิดวันศุกร์) อำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม พระธาตุนคร (พระธาตุประจำวันเกิดวันเสาร์) อำเภอเมือง จังหวัดนครพนม พระธาตุพนม (พระธาตุประจำวันเกิดวันอาทิตย์ และพระธาตุประจำปีเกิดปีวอก) อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม และเพื่อความเป็นสิริมงคล ทางผู้จัดการท่องเที่ยว จึงได้เสริม พระธาตุเชิงชุม อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร และ พระมหาธาตุแก่นนคร วัดหนองแวง อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น จนครบ 9 พระธาตุ

นับเป็นการตระเวนนมัสการพระธาตุที่ครบถ้วนตามคติความเชื่อของคนไทย และหากใครอยากมีประสบการณ์เช่นนี้บ้าง ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่กำลังจะมาถึงนี้ ก็น่าจะเป็นเวลาที่เหมาะสมนะครับ

ขอขอบคุณ : คุณบุณยานุช วรรณยิ่ง ผู้อำนวยการ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานนครพนม โทรศัพท์ (042) 513-490-1

มีคำถามเรื่องอาชีพ ยินดีตอบทุกประเด็น ฝากคำถามมาได้ที่ อีเมล [email protected]

หน้า 80