มติชนกรุ๊ป : หนังสือพิมพ์และนิตยสารในเครือมติชน

หน้าแรก

เลือกอ่านฉบับย้อนหลัง

[email protected]

วันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2559 ปีที่ 22 ฉบับที่ 405

ช่องทางสร้างอาชีพ

อันติกา

"กาดเมืองพร้าวออนไลน์" ยกสินค้าชุมชน ขายบนโลกออนไลน์

อยู่กรุงเทพฯ นานนับ 10 ปี กระทั่งวันหนึ่งต้องการผันชีวิตกลับคืนสู่ชนบท โดยมีเหตุผลหลัก กลับไปทำความกตัญญูให้ถึงพร้อม นักเขียนมากฝีมือ คุณการะเกต์ ศรีปริญญาศิลป์ จึงได้ที่ทำงานใหม่ท่ามกลางธรรมชาติ และไม่ใช่งานด้านอักษรอย่างเดียวที่เธอลงมือทำ แต่ทว่ายังเข้าไปช่วยสร้างความยั่งยืนให้ชุมชน จนกลายเป็นหนทางสร้างอาชีพจากสิ่งที่มีอยู่รอบตัว กับการเปิดเพจ "กาดเมืองพร้าวออนไลน์" เพจที่รวบรวมสินค้าหลายสิบรายการ อาทิ พืชผักผลไม้ อาหาร และสิ่งที่คนในชุมชนมองข้ามว่าไม่มีค่า ให้กลับมามีราคาได้อีกครั้ง อย่าง "ขี้เถ้า"

กลับมาดูแลพ่อ

ก่ออาชีพในชุมชน

หลังจากทำงานด้านสื่อสารมวลชน เป็นถึงระดับบรรณาธิการ และนักเขียนฝีมือดี ที่ปัจจุบันยังคงทำด้วยใจรัก แต่ทว่าในวันที่พ่อเข้าสู่วัยชรา ผู้เป็นลูกจึงกลับมาดูแลท่านอย่างเต็มตัว คุณการะเกต์ จึงตั้งหลักปักฐานที่อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ สร้างบ้านหลังเล็กๆ อยู่อาศัยร่วมกับผู้เป็นที่รัก ซึ่งรวมถึงน้องสาว คุณกาญจน์ ศรีปริญญาศิลป์ ที่แต่เดิมทำงานด้านสื่อสารมวลชนเช่นกัน

เมื่อใช้ชีวิตท่ามกลางธรรมชาติและผู้คน ได้เห็นความเป็นอยู่ วัฒนธรรม อาหารการกิน รวมถึงกิจวัตรประจำวัน จึงรู้สึกถึงเสน่ห์

"นึกไปถึงตอนเด็กๆ แม่เป็นคนชอบทำอาหาร และชอบทำสวนมาก เวลาล้อมวงกินข้าวกัน แม่จะบอกเล่าถึงสรรพคุณของวัตถุดิบที่ใส่ลงไป และด้วยพ่อรู้เรื่องตำรับยา รู้เรื่องสมุนไพร ทำให้เราซึมซับสิ่งต่างๆ เหล่านี้มา และภาพความทรงจำนั้น นึกถึงครั้งใดก็อบอุ่นมีความสุข"

ลูกไม้ย่อมหล่นไม่ไกลต้น แม่ชอบอย่างไร ลูกก็เดินตามรอย การปรุงอาหารกินกันเองในบ้าน จึงเป็นเรื่องสืบทอดมา และจากความชอบปรุง บวก เห็นวิถีของคนในพื้นที่อย่างถ่องแท้ จึงว่า หากสร้างตลาดเมืองพร้าวสู่คนนอกชุมชน ก็น่าจะเป็นหนทางสร้างความยั่งยืนให้คนภายใน

เพจ "กาดเมืองพร้าวออนไลน์" จึงเปิดตัวขึ้นเมื่อราว 2 ปีก่อนหน้านี้ โดยมีคุณกาญจน์เป็นผู้ร่วมนำทาง ซึ่งในเบื้องต้น ยังไม่มีผู้ติดตาม ทั้งสองจึงใช้วิธีบอกกล่าวผ่านเพจส่วนตัว จนกระทั่งยอดผู้ติดตามเริ่มเกิดขึ้น แม้วันนี้ตัวเลขจะอยู่ที่หลักพัน แต่คุณการะเกต์ ว่า คือความภูมิใจ เพราะทุกคนที่เข้ามาเป็นแฟนเพจ คือผู้ชื่นชอบผลิตภัณฑ์ และผู้ยินดีส่งเสริมสนับสนุนกาดเมืองพร้าวออนไลน์

"ช่วงแรกเปิดเพจ เราไม่ค่อยได้อัพเดตเท่าไหร่นัก และจนถึงตอนนี้ก็ไม่ได้ซื้อโฆษณาประชาสัมพันธ์ แต่ว่าจะดูเนื้อหา และใส่ภาพประกอบชัดเจน มีการบอกเล่าในเฟซบุ๊กส่วนตัว สินค้าก็มีเพียงไม่กี่รายการ แต่เมื่อลูกค้าเข้ามาสนใจ กลายเป็นการบอกต่อๆ"

อาหารพื้นถิ่นทำขาย

พืชผัก ผลไม้นานาชนิด

สินค้าเริ่มต้นนำมาจำหน่าย จะเน้นเป็นสินค้าในอำเภอพร้าว แต่เมื่อออร์เดอร์มากขึ้น อย่าง ลูกค้าต้องการพริกขี้หนูจำนวนมาก หรือมะนาว ในอำเภอพร้าวไม่เพียงพอ คนในชุมชนจึงติดต่อญาติซึ่งอยู่ต่างอำเภอ ต่างหมู่บ้าน หรือจังหวัดใกล้เคียง รับซื้อมาจำหน่าย สร้างรายได้แผ่กว้างออกไป กลายเป็นว่าเรามีเครือข่ายเพิ่ม"

ปัจจุบัน สินค้าจำหน่ายในเพจ 30-40 รายการ โดยแบ่งเป็นสินค้าประเภทอาหารสำเร็จรูปปรุงสุกสด ซึ่งอายุการเก็บสั้น การจัดจำหน่ายจึงอยู่ในชุมชน และในพื้นที่ใกล้เคียง นอกจากนั้น จะมีผลิตภัณฑ์ประเภทพืชผักผลไม้ และสินค้าอื่นๆ ที่เห็นว่าสามารถสร้างมูลค่าได้ ก็จะนำมาจำหน่าย อย่าง "ขี้เถ้า"

"คนในชุมชน 90 เปอร์เซ็นต์ ยังหุงหาอาหารด้วยเตาฟืนเตาถ่าน จึงมีขี้เถ้าเตาไฟค่อนข้างเยอะ ซึ่งเราก็คิดถึงตอนเด็กๆ จะเห็นคนโบราณ นำขี้เถ้ามาใช้ได้สารพัด อย่าง ขัดถูทำความสะอาดภาชนะ นำมาแช่หมึกให้พองตัว ก็นำตรงนี้มาเป็นจุดขาย ซึ่งตอนที่เราบอกกับคนในชุมชนว่าจะนำขี้เถ้ามาจำหน่าย ทุกคนหัวเราะเลย เขาไม่คิดว่าจะขายได้ เราใส่ถุงโพสต์ขาย 20 บาท ปรากฏขายได้ กลายเป็นรายได้ให้ชุมชน"

กับการวางแผนตั้งเป้าสินค้านำไปจัดจำหน่ายในเพจหลักร้อยรายการ แต่ทว่าที่ยังไม่ผลีผลาม เพราะทุกรายการสินค้าต้องผ่านทดลองทดสอบ ดูอายุการเก็บรักษา เลือกและออกแบบบรรจุภัณฑ์ให้เหมาะสมก่อน

สำหรับสินค้าที่ได้รับความนิยมมาเป็นอันดับต้นๆ คือพืชผักตามฤดูกาล โดยเฉพาะเห็ดถอบ ที่ให้รสชาติหวานกรอบอร่อย กลิ่นหอม ด้วยเพราะพื้นที่อุดมสมบูรณ์ โอบล้อมด้วยภูเขา โดยชาวบ้านจะเดินทางไปเก็บนำมาส่ง จากนั้นทำความสะอาด แล้วต้มก่อนบรรจุส่งให้ลูกค้า ซึ่งคุณการะเกต์ให้เหตุผลของการนำไปต้มเพื่อคงคุณภาพของเห็ดถอบ ไม่ให้แก่เร็วเกินไป (เห็ดถอบเมื่อเก็บมาแล้วอยู่ได้ราว 2 วันจะแก่)

ต้นทุนเวลา ค่าแรง

นำมาตั้ง สร้างราคา

สินค้าที่ขายดีอีกหลายรายการ ได้แก่ แคบหมู ไส้อั่ว น้ำพริกหนุ่ม น้ำพริกข่า และน้ำพริกคั่วทราย ซึ่งสินค้ารายการหลังนี้ คุณการะเกต์ ว่า เป็นอาหารของชาวไทยใหญ่ที่ใครชิมเป็นต้องติดใจ ปรุงสดใหม่ ให้ลูกค้าเลือกทั้งแบบใส่กากหมูเจียวเอง หรือจะเลือกแบบใส่ถั่วเน่าหั่นซอยเป็นเส้นผสมลงไป

กับราคาขายสินค้า หากเป็นประเภทพืชผักผลไม้ เทียบในซุปเปอร์มาร์เก็ต จะมีราคาถูกกว่า แต่ถ้าเทียบกับตลาดทั่วไปไม่หนีห่างกันมาก แต่หากเป็นสินค้าประเภทอาหารราคายุติธรรม เมื่อเทียบกับกระบวนการทำตั้งแต่ตั้งต้น

"คนเรามักจะลืมคิดต้นทุนเวลา อย่างชาวบ้านที่นี่ดองผักทานเอง ทำขายกันเองห้าบาทสิบบาท เขาไม่เคยคิดว่ากว่าจะทำเสร็จใช้เวลาเป็นวัน นี่คือค่าแรง ยิ่งต้องลงมือปลูกผักกาดเอง ควรเห็นคุณค่าตั้งแต่หยอดเมล็ดพันธุ์ลงบนพื้นดิน เมื่อทำขายต้องคำนึงถึงจุดนี้ และนี่คือสิ่งที่ลูกค้าภายนอกเข้าใจ กระทั่งรู้ว่าค่าขนส่งสูงเขาก็ยอมซื้อ"

คุณการะเกต์ ได้เล่าต่อถึงเหตุผลของค่าขนส่ง ว่ามีราคาแพงเพราะพื้นที่ตั้งอำเภอพร้าวห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่กว่า 100 กิโลเมตร การจัดส่งสินค้าจึงเป็นเรื่องลำบากพอควร แต่ทว่าลูกค้าจำนวนมากเข้าใจ แม้อาจต้องจ่ายค่าขนส่งสูงกว่าราคาสินค้าก็ตาม

"ลูกค้าของกาดเมืองพร้าวจะอยู่ในช่วงอายุประมาณ 20 ปีขึ้นไปจนถึง 40 ปี ส่วนใหญ่คือคนที่รักสุขภาพ และมักอาศัยอยู่ในกรุงเทพฯ แต่ว่าในภาพรวมก็มีจากทั่วประเทศ เหนือ อีสาน ใต้ กลาง มาหมด ส่งผลให้เกิดยอดขายเดือนละประมาณ 100,000-200,000 บาท กำไรก็ราวๆ 30-50 เปอร์เซ็นต์ สามารถช่วยคนในชุมชนเฉพาะอำเภอพร้าวให้มีรายได้มากบ้างน้อยบ้าง รวมแล้วกว่า 100 ครัวเรือน"

คงไม่เพียงแต่ผลิตภัณฑ์ของกาดเมืองพร้าวที่ส่งผลถึงยอดขาย แต่ทว่าน่าจะเป็นการตอบกลับข้อความที่รวดเร็ว ฉับไว อีกทั้งยังให้ความสำคัญกับการเอาใจใส่ลูกค้าเป็นอย่างดี "เรื่องความรับผิดชอบนี่ยิ่งสำคัญ อย่างเคยส่งสินค้าไปแล้ว เกิดความเสียหาย ก็จะรีบส่งสินค้าใหม่ให้ลูกค้าทันที โดยไม่คิดเงิน ซึ่งด้วยความใส่ใจตรงนี้ ลูกค้าบางท่านโอนเงินมาให้ ส่งกำลังใจมาให้ตลอด ก็ถือว่าดีใจมากแล้วที่มีคนสนใจกาดของเรา"

การนำสินค้าในพื้นที่มาจำหน่ายให้กับกลุ่มลูกค้าภายนอกผ่านโลกอินเตอร์เน็ต ซึ่งในยุคสมัยนี้ถือว่าเป็นช่องทางจำหน่ายที่ดี โอกาสขายได้มีสูง แต่ทว่าต้องมีจุดขาย

"เรายกตลาดบ้านนอกมาไว้ในอินเตอร์เน็ต ส่งตรงจากหมู่บ้านถึงจานคุณ นี่คือสิ่งที่ต้องการบอกกล่าวออกไป ซึ่งเชื่อว่า วันหนึ่งชุมชนของเราจะกลายเป็นชุมชนเข้มแข็ง กลายเป็นชุมชนที่มีคนเดินเข้ามาหา ตอนนี้จึงได้วางแผนต่อยอดสร้างชุมชนให้เข้มแข็ง ซึ่งไม่ได้หมายถึงเงินนะ แต่คือคุณภาพชีวิต โดยเริ่มจากจัดเตรียมพื้นที่ โดยไม่คิดค่าใช้จ่าย ให้คนในชุมชนมาแลกเปลี่ยนซื้อขายสินค้ากัน พร้อมกับต้อนรับคนนอก สร้างห้องพักเล็กๆ ขยายครัวเพิ่ม คนที่รักธรรมชาติ รักวิถีชุมชนและวัฒนธรรม สามารถเข้ามาเรียนรู้การอยู่แบบที่เราเป็นได้" คุณการะเกต์ กล่าวทิ้งท้าย

สนใจติดต่อ คลิก แฟนเพจ กาดเมืองพร้าวออนไลน์ หรือเว็บไซต์ www.phraomarket.com

หน้า 32