มติชนกรุ๊ป : หนังสือพิมพ์และนิตยสารในเครือมติชน

หน้าแรก

เลือกอ่านฉบับย้อนหลัง

วันที่ 01 ธันวาคม พ.ศ. 2549 ปีที่ 19 ฉบับที่ 396

เข้าสวนลงไร่

มนตรี แสนสุข

มะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักกลม ผลงานของ ครูนิเวช กุลทรัพย์ศักดิ์

ถ้าเอ่ยถึง "มะขามเปรี้ยวฝักยักษ์" เพื่อนๆ ในวงการเกษตรหลายๆ ท่านคงจะรู้จัก มะขามเปรี้ยวฝักยักษ์ของ คุณครูนิเวช กุลทรัพย์ศักดิ์ คนดังแห่งอำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี กันดี เพราะเมื่อครั้งเปิดตัวมะขามเปรี้ยวฝักยักษ์ของคุณครูนิเวชครั้งนั้น สร้างความฮือฮาในวงการทั้งนักปลูกมะขาม และนักขายพันธุ์ไม้เป็นอย่างมาก แล้วมะขามเปรี้ยวฝักยักษ์ของคุณครูนิเวชก็ขยายพันธุ์ออกไปทั่วสารทิศตราบจนทุกวันนี้

มะขามเปรี้ยวฝักยักษ์ของคุณครูนิเวชที่ผ่านมานั้น เป็นมะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักแบนโค้งค่อนข้างใหญ่มาก พัฒนาพันธุ์จากมะขามกระดานได้เป็นมะขามเปรี้ยวฝักยักษ์ออกมา และที่น่าสนใจมากในขณะนี้ก็คือ

มะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักกลม ซึ่งเป็นของคุณครูนิเวชอีกเช่นกัน เพิ่งเปิดตัวกับ "เทคโนฯ ชาวบ้าน" นี้เป็นฉบับแรก คุณครูนิเวช บอกว่า มะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักกลมนี้ เกิดจากการกลายพันธุ์มาจากมะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักแบนโค้ง หรือมะขามเปรี้ยวพันธุ์ไชยโกมินทร์ที่จัดว่าเป็นมะขามเปรี้ยวพันธุ์ฝักใหญ่ที่สุดในประเทศก็ว่าได้

คุณครูนิเวช กล่าวต่อไปว่า แรกเริ่มเดิมทีตนไปได้มะขามเปรี้ยวพื้นบ้านฝักใหญ่ที่ชาวบ้านเรียกกันว่า "มะขามกระดาน" เป็นมะขามที่มีฝักใหญ่มาก ต้นแม่เดิมอยู่ที่อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ต่อมา พลโท รวมศักดิ์ ไชยโกมินทร์ สมัยนั้นท่านดำรงตำแหน่งเป็นแม่ทัพภาค 3 ได้นำพันธุ์มะขามกระดานนี้มาเผยแพร่ที่อำเภอไทรโยค ตนก็ได้นำต้นพันธุ์มาปลูกพัฒนาสายพันธุ์ทั้งจากการทาบกิ่ง เปลี่ยนยอด และเพาะเมล็ด ปรากฏว่าได้มะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักแบนโค้งออกมา ที่เกิดจากการเพาะเมล็ดมะขามกระดานกลายพันธุ์เป็นพันธุ์ดีฝักยักษ์ใหญ่โค้งสวย เนื้อมาก รสเปรี้ยวจัด จึงเรียกมะขามยักษ์ฝักแบนโค้ง หรือมะขามเปรี้ยวยักษ์ไชยโกมินทร์ในเวลาต่อมา

คุณครูนิเวช กล่าวต่อไปอีกว่า เมื่อมะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักแบนโค้งโด่งดังประสบความสำเร็จ ตนก็ไม่ได้หยุดนิ่งแต่เพียงแค่นั้น ยังคงพัฒนาสายพันธุ์มะขามเปรี้ยวอย่างจริงจังมาตลอด ในที่สุดก็ได้มะขามเปรี้ยวยักษ์พันธุ์ดีออกมาอีกหนึ่งสายพันธุ์ เกิดจากการเพาะเมล็ดมะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักแบนโค้ง หรือมะขามเปรี้ยวไชยโกมินทร์ จากจำนวนเมล็ดที่เพาะ 30 ต้น ได้มะขามเปรี้ยวพันธุ์ใหม่ออกมาเพียงต้นเดียว แตกต่างจากต้นแม่เดิมคือ มีลักษณะฝักกลมและใหญ่มาก ซึ่งต้นแม่ฝักจะแบนโค้งและใหญ่

และจากการทดลองทั้งทาบกิ่ง เสียบยอด ก็พบว่ามะขามให้ผลผลิตเป็นฝักกลมใหญ่ รสเปรี้ยวไม่เปลี่ยนพันธุกรรม จึงได้นำมาเปิดตัวให้ "เทคโนฯ ชาวบ้าน" ได้รับทราบว่า บัดนี้ ในวงการเกษตรบ้านเรา กำลังจะมีมะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักกลมออกมาอีกหนึ่งสายพันธุ์แล้ว

"มะขามเปรี้ยวนั้น ลักษณะฝักมักจะออกแบน หาได้น้อยมากที่จะมีฝักกลมเป็นมะขามเปรี้ยว ส่วนใหญ่มักเป็นมะขามพื้นเมือง ส่วนมะขามหวานนั้นลักษณะฝักจะกลมเป็นที่ทราบๆ กัน แต่ที่พบนี้เป็นมะขามเปรี้ยวแต่ฝักออกกลมไปทางมะขามหวาน แถมฝักใหญ่ยักษ์ออกไปทางมะขามกระดาน ที่เป็นมะขามเปรี้ยวพื้นเมือง"

คุณครูนิเวช กล่าวและว่า มะขามยักษ์ฝักกลมนี้ใช้เวลาพัฒนาพันธุ์นานมาก ถ้าเปรียบเทียบกับพันธุ์ยักษ์ฝักแบนโค้ง หรือพันธุ์ไชยโกมินทร์ ทรงต้นมะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักกลมจะพุ่งสูงขึ้นไม่แตกทรงออกพุ่มด้านข้าง ต่างจากพันธุ์ไชยโกมินทร์ที่ทรงพุ่มออกรูปตัววีและแตกพุ่มออกด้านข้าง

ยอดอ่อนของมะขามเปรี้ยวพันธุ์ไชยโกมินทร์จะออกเป็นสีแดง แต่กับยอดอ่อนของมะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักกลมจะออกสีเขียวตองอ่อนคล้ายมะขามหวาน เนื้อของมะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักกลมเวลาสุกมีสีเหลืองทองไม่ต่างจากมะขามเปรี้ยวไชยโกมินทร์เท่าใดนัก เหมาะเอาไปแปรรูปเป็นมะขามแช่อิ่มจะสวยมาก แถมได้เนื้อเยอะอีกต่างหาก ใบของมะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักกลมจะเล็กและช่วงใบถี่กว่ามะขามเปรี้ยวไชยโกมินทร์ จุดเด่นของมะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักกลม นอกจากลักษณะฝักที่กลมแล้ว จะติดผลดกมาก ดกกว่ามะขามเปรี้ยวไชยโกมินทร์ ส่วนรสชาตินั้นเปรี้ยวกว่ามะขามเปรี้ยวพื้นเมืองทั่วๆ ไปถึง 3 เท่า เหมาะแก่การเอาไปทำอุตสาหกรรมน้ำพริกเผาหรืออุตสาหกรรมอื่นๆ ที่ต้องใช้ความเปรี้ยวของมะขามไปปรุงแต่ง

สำหรับการปลูกมะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักกลมนั้น คุณครูนิเวช บอกว่า ก็เหมือนปลูกต้นไม้ทั่วๆ ไป ปลูกง่ายมาก มะขามเป็นพืชที่ปลูกง่ายตายยาก เพราะเป็นพืชตระกูลไม้ป่าทนแล้งได้ดี

"ใครปลูกมะขามไม่โต ผมว่าไม่ต้องมายึดอาชีพทำการเกษตรหรอก ไปทำอาชีพอื่นจะเหมาะกว่าลองปลูกมะขามไม่โตก็ไม่รู้จะว่าอย่างไรดี"

คุณครูนิเวช กล่าวและว่า การปลูกมะขามตีหลุมลึก 50 เซนติเมตร กว้าง 50 เซนติเมตร ระยะห่างระหว่างแถวและต่อต้น 8x8 เมตร 1 ไร่ ปลูกได้ 25 ต้น ตามมาตรฐานของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์

ควรปลูกมะขามช่วงก่อนหน้าฝน หลังสงกรานต์ลงปลูกได้เลย พอปลูกไปไม่ช้าฝนมาก็จะช่วยในเรื่องการรดน้ำต้นไม้ได้เป็นอย่างดี ล่าสุดไม่ควรปลูกมะขามหลังเดือนตุลาคมไปแล้ว เพราะเป็นช่วงที่หมดฝนลมหนาวเริ่มมา พอหมดหนาวก็เข้าหน้าแล้ง หากจะปลูกแบบทิ้งๆ ขว้างๆ ก็ยังไม่ควรลงปลูก จะไปปลูกก็ตอนต้นฝนนั่นแหละ

ก่อนปลูกพอตีหลุมปลูกเสร็จจะรองก้นหลุมด้วยหินฟอสเฟต ประมาณ 1 กระป๋องนม ยิ่งดีใหญ่ แต่ถ้าไม่มีก็ไม่เป็นไร ใช้ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก รองก็ได้ หรือไม่รองก็ได้ ไม่แนะนำให้ใช้ปุ๋ยสูตร เพราะราคาแพงมาก ถึงอย่างไรมะขามก็โตอยู่ดี

ลงปลูกไปแล้วปีแรกๆ คอยดูแลบ้าง รดน้ำ 2-3 วันครั้ง ใส่ปุ๋ยมูลสัตว์ปีละครั้ง ตามด้วย พด.1 เพื่อช่วยให้ย่อยสลายปุ๋ยได้ดีขึ้น แต่ถ้าเกษตรกรจะทำปุ๋ยหมักชีวภาพใส่ก็ยิ่งดีใหญ่ ช่วงหน้าฝนใส่เดือนละครั้ง จะทำให้มะขามเจริญเติบโตรวดเร็วมาก

ปกติมะขามจะให้ผลผลิตปีที่ 3 หลังลงปลูก ปีที่ 4 จะให้ผลผลิตเต็มที่ คุณครูนิเวช บอกว่า แต่ถ้าใช้มะขามที่ผมทาบกิ่งเอาไปปลูก จะติดผลเร็วขึ้นมาอีก ลงปลูกไปปีครึ่งถึง 2 ปี ก็ให้ผลผลิตแล้ว ถ้าถามว่า ทำไม มะขามจึงให้ผลผลิตเร็ว ตรงนี้ถือว่าเป็นเทคนิคพิเศษของผม สามารถทำกิ่งทาบให้ติดผลเร็วขึ้นได้ เรียกว่าปลูกไปเกือบ 2 ปี จะได้ผลผลิตมะขามติดฝักแล้วประมาณ 30% แต่จุดคุ้มทุนจะไปอยู่ที่ปีที่ 3-4

คุณครูนิเวช กล่าวต่อไปอีกว่า ตามธรรมชาติมะขามจะติดดอกต้นฝน เลี้ยงฝักหน้าฝนและฝักจะแก่เมื่อหมดฝน ฉะนั้น ให้สังเกตช่วงหน้าแล้งราวเดือนมีนาคม หากมะขามยังมีใบดกงามทั้งต้นมะขามไม่ยอมทิ้งใบ ในปีนั้นมะขามจะไม่ติดดอกและก็ไม่มีฝักให้เก็บเกี่ยวในปีต่อไป แต่ถ้าปีไหนช่วงเดือนมีนาคมมะขามทิ้งใบแทบหมดต้น ปีนั้นจะได้ผลผลิตมะขามดกมากๆ

เพราะฉะนั้นช่วงเดือนมีนาคมถ้ามะขามยังเฝือใบอยู่ ต้องงดการให้น้ำเด็ดขาดเพื่อให้ต้นทิ้งใบ หากต้นไม่ทิ้งใบปีนั้นก็จะไม่ติดฝัก ถ้างดให้น้ำแล้วต้นยังไม่ทิ้งใบอีกให้ฉีดยาให้ใบร่วง จะใช้เอฟทีฟ่อน หรือ ปุ๋ยตัวกลางสูตรเข้มข้นใส่ก็ได้เพื่อให้ใบร่วง หรือใช้โพแทสเซียมคลอไรด์ก็ได้ จะทำให้ใบร่วง พอใบร่วงให้รดน้ำ มะขามจะแทงยอดใหม่ออกมา ประมาณ 45-50 วัน ต้นมะขามก็จะติดดอกให้เห็น

ระหว่างติดดอกติดผล คุณครูนิเวช บอกว่า ที่สวนของตนปล่อยตามธรรมชาติ ไม่ต้องไปช่วยให้ปุ๋ยหรือปรุงแต่งอะไรให้สิ้นเปลือง ถึงเวลาก็สามารถเก็บฝักขายได้

สำหรับมะขามเปรี้ยวยักษ์ฝักกลมนั้น ยังไม่มีกิ่งพันธุ์ขาย เพราะเพิ่งเปิดตัว หากสนใจจะพูดคุยกันก่อนนอกรอบล่ะพอได้ ที่ โทร. (081) 801-6379 หรือจะมาเยี่ยมสวนก็ได้ อยู่ที่ หมู่ 6 ตำบลวังกระแจะ อำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี ทางเข้าสวนหากไม่เคยไป เข้าค่อนข้างยาก โทรศัพท์ให้ออกมารับนำทางเข้าไปก็ได้ คุณครูนิเวช บอกยินดีต้อนรับแขกผู้ไปเยือนทุกท่านด้วยความเต็มใจ...เชิญครับท่าน

หน้า 32